Geeft jouw paard het goede voorbeeld?
Een nieuw onderzoek toont aan dat voorbeeld paarden een kalmerend effect hebben op hun soortgenoten.
Afkijken mocht nooit, na-apen is irritant. Wij mensen leren dit al tijdens onze kleuterjaren. Als Kees in de sloot springt, spring jij er toch niet zomaar achteraan? Aan de andere kant is Piet een goed voorbeeld, daar kun je nog wat van leren. Lekker tegenstrijdig. Hoe je leert? Door toch te spieken, te imiteren, eigen variaties en creaties te verzinnen. Hoe zit dat bij paarden? Leren door imitatie. Hoe ver dat gaat en hoe je hier je voordeel mee kunt doen, lees je hier.
Gevaar ligt op de loer…
In de natuur moeten paarden wel leren door af te kijken! Overal gevaarlijke roofdieren op de loer. Het is ook wel zo veilig om door na-apen te leren welke kruiden heilzaam zijn, en welk giftige planten je vooral moet mijden. Je kent het wel, als je alleen een bosrit maakt krijg je je paard met moeite over die enge brug. Maar zodra er een rustig paard voor gaat, volgt jou paard alsof er nooit een enge brug bestaan heeft. De bangerik durft meer met een voorbeeld paard. Een soort als jij het doet, doe ik ook. En wij mensen maken hier in de praktijk (onbewust) al slim gebruik van.
Als jij durft… durf ik ook.
Het ervaren paard
Oudere, ervaren paarden gebruiken tijdens de training van jonge en bange paarden is een eeuwenoude techniek. Tot nu was er geen wetenschappelijk bewijs dat dit daadwerkelijk werkt in angstige situaties. Onderzoek toont aan dat “paarden die kijken naar een ander paard dat een enge taak uitvoert, uiteindelijk zelf minder bang zijn als het hun beurt is om dezelfde enge taak uit te voeren”.
Angstige paarden zien een “voorbeeldpaard” een eng object naderen – in dit geval een reuzevoetbal – en zijn minder bang als het hun buurt is.
Voorbeeld paard?
Als paarden nieuw gedrag of een nieuw “kunstje” aanleren door te kijken naar andere paarden heet dit “sociaal leren”. Sociale facilitatie geeft hier een andere dimensie aan. Bij sociale facilitatie voer je een bepaalde taak beter uit omdat er een anderen aanwezig zijn. Hierdoor vermindert de angstreactie. Het voorbeeld paard doet iets voor, en door de kalmerende werking van het voorbeeld paard, durft een ander paard meer.
Een mooi voorbeeld zie je in onderstaand filmpje. Onze buurman vloog met een drone over de ruinenweide. Wij filmen de reactie van de paarden. Deze paarden hebben in hun leven nog nooit een drone gezien. In eerste instantie lijken ze bang. Maar de Knabstrupper ruin (schimmel) neemt de rol van voorbeeldpaard op zich. Dit heeft een kalmerend effect op de andere paarden.
Voorbeeldpaard heeft kalmerende werking op de hele kudde.
Goed voorbeeld, doet volgen.
Het onderzoek toont aan dat de “observerende” paarden een lagere hartslag hadden dan de paarden die geen voorbeeldpaard te zien kregen. Dat dit wetenschappelijk is bewezen, hoewel bij ons paardenmensen al bekend, biedt perspectief. We kunnen nu heel bewust voorbeeld paarden inzetten in enge situaties (bv. trailerladen). Maar ook bij samenstellen van een kudde, is het voor het groepsbelang positief om een voorbeeld paard in de groep te hebben. Paardenwelzijn, maar ook veiligheid van paard en mens zelf, profiteren van de wetenschap dat voorbeeld paarden een kalmerend effect hebben. Paarden trainen met behulp van een voorbeeldpaard zal de angstreactie verminderen, en zodoende jouw veiligheid vergroten.
Het volledige onderzoek vind je hier: “A trained demonstrator has a calming effect on naïve horses when crossing a novel surface”.