De processierups (Thaumetopoea processionea) zorgt niet alleen voor bladverlies bij de eik zelf, hij is ook schadelijk voor mens en dier.
Nu zijn er de afgelopen jaren steeds meer meldingen van processierupsen. Dit jaar krijgen we er, door het zachte weer, eerder mee te maken. Begin april al zijn de eerste eitjes van de eikenprocessierups uitgekomen. Overigens zijn eiken wel populair, vandaar de naam ‘eikenprocessierups’, maar de rupsen kunnen ook op andere bomen aangetroffen worden. De processierups dankt zijn naam aan de ‘optocht’ die ze maken, als ze van boom naar boom trekken. In een optocht van 20 tot 600 rupsen verhuizen ze letterlijk kop aan kont, zodat een lange sliert rupsen ontstaat.
Giftige Brandharen
Na enkele vervellingen krijgen de rupsen haren. Elk rupsje van circa twee centimeter klein is bedekt met ongeveer 62.000 giftige haartjes! Deze brandharen kunnen een centimeter lang worden. Een leuk weetje, maar in praktijk minder gunstig: de rupsen kunnen deze brandharen ‘afschieten’ bij gevaar! Tip: laat de rupsen dus met rust!
Allergische Reactie
De brandharen veroorzaken enorme jeuk en irritatie van de huid, luchtwegen en ogen. Andere mogelijke symptomen zijn braken (paard niet uiteraard, deze kunnen niet braken), duizeligheid en koorts. Niet alle mensen en dieren zijn gevoelig voor de brandharen. Sommige dieren hebben nergens last van, andere krijgen een allergische reactie.
Ademhalingsproblemen
In de meeste gevallen verdwijnen de klachten vanzelf. Huidcontact blijkt dus niet het grootste probleem. Wanneer de brandharen de neus en/of keel binnendringen kunnen ernstige ademhalingsproblemen ontstaan. Huisdieren, voornamelijk honden, ruiken aan een nest en inhaleren zo brandharen. Huisdieren, voornamelijk honden, ruiken aan een nest en inhaleren zo brandharen. Met name in Spanje en Frankrijk zijn gevallen bekend waarbij brandharen ontstekingen van het neus- en keelslijmvlies veroorzaakten en dieren uiteindelijk stikten.
Vijf jaar lang giftig
Waar bomen herstellen en het jaar erop gewoon blad dragen, blijven de haartjes langer een probleem. Behalve het bekende wegwaaien, zijn de haren vijf jaar lang giftig. Ze kunnen gras, gewas en grond besmetten. Wanneer uw hond dus snuffelt onder een eik waar processierupsen hebben gezeten, bestaat de kans dat uw hond (ook al is het jaren later) een haartje ‘opsnuffelt’.
Plaag
Gelukkig vormen de eikenprocessierupsen in het bos over het algemeen geen groot probleem. Hier helpt de natuurlijke vijand (sluipwesp, vogels en kever) ons en onze dieren een handje. In bebouwde gebieden is dit natuurlijk evenwicht niet aanwezig, de rupsen ontwikkelden zich de laatste jaren tot een plaag. Gifspuiten is dan helaas (ook voor de boom, en alles wat op en om die boom leeft, en alles wat daar weer van leeft … etc.) nodig.
Tekst: Marloes Kruiper. Gepubliceerd op Dierennieuws op 13 mei 2014.